W Starym Testamencie nie jest odrębną osobą, ale atrybutem Boga, który przez niego działa w świecie i historii: kieruje czynami i słowami wybranych ludzi, przywódców Izraela i proroków, dokonuje moralnej i religijnej odnowy człowieka i świata. W Nowym Testamencie Duch Święty występuje obok Ojca i Syna w formułach trynitarnych. Jest przedstawiany jako przebywający w niebie i posyłany do ludzi przez Ojca bądź Chrystusa i jako synonim mocy i obecności Bożej. Działał w życiu Jezusa (sprawił jego poczęcie przy zwiastowaniu, zstąpił na niego przy chrzcie, towarzyszył jego czynom i słowom). Według Ewangelii św. Jana występowanie Ducha Świętego w Kościele (Paraklet) zastępuje występowanie Jezusa wśród uczniów, świadcząc o nim i ucząc prawdy. Według chrześcijańskiej teologii dogmatycznej Duch Święty działa od początku w Kościele; udzielony uczniom przez Jezusa objawił się charyzmatycznie w dniu Pięćdziesiątnicy (Zesłanie Ducha Świętego). Duch Święty zstępuje na ochrzczonych, inspiruje głoszenie Słowa Bożego i modlitwę, daje charyzmaty, sprawia jedność, uświęca, prowadzi do wiary, wspiera w walce ze złem, uzdalnia do dawania świadectwa. Biblijny pogląd na Ducha Świętego został usystematyzowany wraz z całą teologią Trójcy w IV w. (m.in. Święty Bazyli obfity) i włączony do oficjalnego Credo (sobór w Konstantynopolu 381) mimo opozycji herezji przeciwnych teologii trynitarnej (arianizm) i boskości Ducha Świętego (pneumatomachowie, macedonianie). Od przeciętniewiecza trwa spór katolicko-prawosławny na temat pochodzenia Ducha Świętego (Filioque). Teologia Ducha Świętego ( pneumatologia ) i religijność chrześcijańską akcentują występowanie i działanie Ducha Świętego: w Kościele jako całości (w jego nieomylnym nauczaniu, w sakramentach), w wiernych (światło wiary, tzw. Dary Ducha Świętego, charyzmaty) i w całym świecie (w sercach ludzi); podsumowanie katolickiej nauki o Duchu Świętym stanowi encyklika Jana Pawła II Dominum et Vivificantem (1986). Duch Święty jest wspominany we wszelkich nabożeństwach liturgicznych, a specjalnie czczony w dniu Zesłania Ducha Świętego. W ikonografii przedstawia się Ducha Świętego głównie w postaci białej gołębicy (od III w.), co jest inspirowane porównaniem go w Ewangeliach do gołębicy w opisie chrztu Jezusa w Jordanie, następnie w postaci języków ognia (np. Scena Zesłania Ducha Świętego na apostołów), promieni, nimbów i obłoków; na ikonach występuje wraz z pozostałymi osobami Trójcy w postaci anioła. Źródło: PWN
